TÓM TẮT CÁC VIỆC CẦN LÀM NGAY KHI CÓ CA BỆNH COVID-19 TẠI CỒNG ĐỒNG

(PGS. Trần Như Dương, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương)

Về nguyên tắc: Thực hiện theo các hướng dẫn chung theo quyết định 3468 về “Hướng dẫn tạm thời giám sát và phòng chống Covid-19” của Bộ y tế.

Phương châm: “ Tốc độ, tốc độ và tốc độ: Thần tốc truy vết; thần tốc cách ly; thần tốc khoanh vùng; thần tốc lấy mẫu và xét nghiệm”

Các việc cần làm cụ thể như sau:

1. Lập tức đưa F0 đi cách ly, điều trị tại cơ sở y tế theo quy định.

2. Điều tra dịch tễ ca bệnh ngay theo thường quy.

3. Truy vết F1 thần tốc-triệt để; tổ chức cách ly tập trung ngay F1; lấy mẫu bệnh phẩm F1 theo mẫu đơn; tiến hành xét nghiệm mẫu đơn ngay cho các bệnh phẩm của F1; truy vết F1 triệt để tại các mốc dịch tễ và thông báo mốc dịch tễ cho các địa phương có liên quan khác để phối hợp truy vết.

4. Truy vết F2, tổ chức cách ly tại nhà theo quy định. Nên xem xét lấy mẫu xét nghiệm F2 ngay trong trường hợp dịch đã xảy ra một thời gian và nguy cơ F1 có thể đã trở thành F0 và lây cho F2.

5. Khoanh vùng tạm thời ngay khu dân cư có ca bệnh.

6. Lấy mẫu xét nghiệm diện rộng tại cộng đồng khu dân cư có ca bệnh:                                

   Tập trung nhân lực, đổ quân xuống lấy mẫu xét nghiệm diện rộng thật nhanh tại cộng đồng khu vực ổ dịch nơi đang khoanh vùng tạm thời và tại một số mốc dịch tễ quan trọng. Tốt nhất nên lấy mẫu gộp theo hộ gia đình. Làm xét nghiệm mẫu gộp THẬT NHANH để đánh giá nguy cơ và đánh giá tình hình dịch tại cộng đồng.                                                                                                                             

   Nguyên tắc: khoanh vùng tạm thời và lấy mẫu cộng đồng thì rộng nhưng phong tỏa cứng thì gọn vừa đủ, nguy cơ đến đâu, phong tỏa đến đó.

   Lưu ý:

• Ca bệnh có triệu chứng và F1 thì phải xét nghiệm mẫu đơn;

• Mẫu cộng đồng thì nên xét nghiệm gộp 5-10 để tiết kiệm sinh phẩm (theo quyết định số 1817/QĐ-BYT ngày 7 tháng 4 năm 2021).

1. Phong tỏa cứng ổ dịch:

   Tùy theo kết quả xét nghiệm F1 và xét nghiệm các mẫu cộng đồng tại ổ dịch để quyết định điều chỉnh phạm vi phong tỏa chính thức.                                  Nguyên tắc phong tỏa cứng ổ dịch: phong toả gọn, nguy cơ đến đâu, phong tỏa đến đấy (nguy cơ được đánh giá theo phân bố ca F0; phân bố F1; phân bố các mốc dịch tễ; mối liên quan dịch tễ tại cộng đồng để quyết định phong toả ). Trong vùng phong tỏa thực hiện theo “Sổ tay hướng dẫn tổ chức thực hiện cách ly y tế vùng có dịch Covid-19 – quyết định 3986/QD BYT ngày 16 tháng 9 năm 2020).

Khoanh vùng phong tỏa cứng phải đạt được 2 mục tiêu: khóa chặt ổ dịch không cho nguồn lây thoát ra ngoài để không lây cho các địa phương khác; dập dịch triệt để ở bên trong để triệt tiêu nguồn lây tại chỗ và cũng là để bảo vệ sức khỏe người dân trong vùng phong tỏa. Muốn làm được điều này thì trong vùng phong tỏa phải thực hiện triệt để nội bất xuất, ngoại bất nhập và nhà cách ly với nhà, người cách ly với người, nhà nào ở yên nhà ấy, không gặp gỡ ai ở bên ngoài, không đến chơi nhà ai, không cho ai vào nhà mình, nhà nhà cửa đóng then cài. Các cửa hàng, cửa hiệu đều phải đóng cửa (trừ cửa hàng thiết yếu được cho phép mở cửa bởi chính quyền địa phương). Làm được như vậy thì nguồn lây ở trong cộng đồng không thể phát tán đi đâu được.

Xem xét lấy lại mẫu xét nghiệm cộng đồng lần 2 theo hộ gia đình tại khu vực phong tỏa sau 4-5 ngày. Tùy theo kết quả xét nghiệm sẽ quyết định các lần lấy mẫu xét nghiệm tiếp theo.

1. Xem xét thực hiện chỉ thị 16 tại toàn xã/phường có ca bệnh hoặc cơ bản thực hiện theo chỉ thị 16 tại toàn xã/phường có ca bệnh (không tụ tập, nhà cách ly với nhà, đóng các cửa hàng, dịch vụ không thiết yếu).

2. Xem xét thực hiện chỉ thị 15 ở một số xã phường lân cận hoặc xã có liên quan dịch tễ hoặc có mốc dịch tễ quan trọng.

3. Tổ chức giám sát toàn diện, triệt để, lấy mẫu xét nghiệm tất cả các trường hợp sốt, ho, đau họng, hội chứng cúm, viêm đường hô hấp tại cộng đồng, cơ sở điều trị, các hiệu thuốc trên toàn địa bàn. Trước tiên tổng rà soát, lấy mẫu tất cả những người đang có triệu chứng sốt, ho, đau họng, ốm mệt, viêm đường hô hấp, mất khứu giác trên toàn địa bàn.

4. Tổ Covid cộng đồng phải được thành lập ngay tại tất cả các khu dân cư, hoạt động mạnh mẽ, thực chất, hiệu quả. Hàng ngày đi từng ngõ, gõ từng nhà để làm nhiệm vụ theo quy định.

5. Tuyên truyền mạnh mẽ đến từng ngõ ngách của khu dân cư và phát động phong trào toàn dân tham gia phòng chống dịch. Thực hiện 5K; thực hiện nghiêm chỉ thị 16 hoặc 15 đang áp dụng tại địa bàn.

6. Chính quyền địa phương yêu cầu lực lượng công an, dân phòng tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác phòng chống dịch của người dân trong vùng dịch. Có chế tài xử phạt thật nghiêm để răn đe và đảm bảo việc chấp hành của người dân trong công tác phòng chống dịch.